Παρθενώνεια γλυπτά ή Ελγίνεια μάρμαρα; Τι από τα δύο θα επικρατήσει τελικά;

Με αφορμή την πρόταση του Πρωθυπουργού κυρίου Κυριάκου Μητσοτάκη, για δανεισμό των Παρθενώνειων γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο, με σκοπό την προβολή τους στην έκθεση που θα πραγματοποιηθεί το 2021, τίθεται ξανά το θέμα υπό συζήτηση.

Η παράδοση καταρχάς για ένα έθνος αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι του, καθώς έχοντας το ως βάση, πηγάζει και σχηματίζεται η νοοτροπία και η φυσιογνωμία του κάθε λαού. Το άτομο μαθαίνει να συμπεριφέρεται με γνώμονα το καλό της πατρίδας του, να διαδίδει και να κληροδοτεί την παράδοση από γενιά σε γενιά, αλλά και να εφευρίσκει τρόπους ώστε η πνευματική κληρονομιά να αντέχει στο χρόνο.

Αρχικά, θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε το θέμα από την ιστορική του πλευρά, διότι η ιστορία της Ελλάδος συνηθίζει να αποτυπώνεται στις μνήμες των ανθρώπων και μέσα από τα ιστορικά βιβλία, αλλά περισσότερο από την απεικόνισή τους στις λεγόμενες τοιχογραφίες και στα γλυπτά που επιβίωσαν. Έτσι λοιπόν, τα Παρθενώνεια γλυπτά, αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνισμού, εφόσον παρουσιάζονται κατακερματισμένα και ημιτελές, αλλά και σε τόπους που δεν αποτελούν την γενέθλια πατρίδα τους, στερούνται αισθητικής αλλά και πολιτισμικής αξίας.

Παράλληλα, όσον αφορά την κίνηση του Άγγλου Λόρδου Έλγιν, η άποψη που υποστηρίζεται από τους περισσότερους και τελικά κυριαρχεί, τη θεωρεί  ως παράνομη. Την περίοδο που ο Έλγιν υπέκλεψε τα γλυπτά, ο Ελληνικός λαός βρισκόταν υπό τουρκικό ζυγό, συνεπώς ο Έλγιν διαπραγματεύθηκε με τους Τούρκους και όχι με τους νόμιμους κατόχους. Η ενέργεια αυτή λοιπόν, μειώνει το κύρος της Αγγλίας και γενικότερα των υποστηρικτών τους.

Ένας από τους λόγους, επίσης, που το υπό συζήτηση θέμα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις, είναι ότι οι Βρετανοί υποστηρίζουν ακράδαντα, πως η Ελλάδα δεν είναι ικανή να συντηρήσει τα μνημεία, καθώς υπολείπεται τον κατάλληλο εξοπλισμό. Ωστόσο όμως, η γενέτειρα χώρα των γλυπτών, λόγω της οικονομικής και τεχνολογικής προόδου, έχει αναπτύξει μηχανισμούς και μεθόδους συντήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς.  Έχοντας κατανοήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης και την σπουδαιότητα των έργων, σε καμία περίπτωση οι Έλληνες δεν φαίνονται διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν την κληρονομιά τους στα χέρια ξένων.

Τέλος, αυτό που θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι, ότι η διεθνής κοινότητα είναι σύμφωνη με τον επαναπατρισμό των έργων. Είναι λοιπόν ανάγκη, να παραμεριστούν οι εγωισμοί και οι φιλοδοξίες, να μην δίνουμε πλέον τροφή για μελλοντικές έχθρες και να επιστρέψουν τα γλυπτά ώστε το έργο να φαίνεται ολοκληρωμένο. Άλλωστε έχει ανακηρυχτεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του κόσμου από την UNESCO.

Κατανοώντας την σοβαρότητα του θέματος θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε κάποιους τρόπους ώστε να προσεγγίσουμε τα μνημεία. Ένας από τους βασικότερους παράγοντες κοινωνικοποίησης του ανθρώπου, το σχολείο, θα μπορούσε να συμβάλει με αποτελεσματικό τρόπο στην προσπάθεια αυτή. Το σχολείο με την αντικειμενική παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων και τη προβολή υγιών προτύπων μπορεί να μυήσει τα παιδιά στην παράδοση και στην ιστορία. Επίσης, η διοργάνωση σχολικών εκδρομών σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους αλλά και η προβολή ντοκιμαντέρ, θα συντείνουν αυτή την προσπάθεια.

Η πολιτεία οφείλει να παρέχει κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές, ώστε τα παιδιά μέσα από παιχνίδια, να σχεδιάζουν και να κατασκευάζουν αντίγραφα των γλυπτών. Μ’ αυτό τον τρόπο θα αποκτήσουν γνώσεις τόσο για την αρχιτεκτονική του Παρθενώνα όσο και για την χρησιμότητα του τη συγκεκριμένη εποχή. Παράλληλα, η πολιτεία, είναι ανάγκη να παρέχει μειωμένο εισιτήριο, ώστε όσον το δυνατόν περισσότερα παιδιά να επισκέπτονται τους αρχαιολογικούς χώρους.

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, από την δική τους πλευρά, μέσω της διαφήμισης και των ντοκιμαντέρ μπορούν να προβάλλουν μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, εγείροντας έτσι το ενδιαφέρον τον πολιτών για επίσκεψη και γνώση.

 Συνειδητοποιώντας τη σοβαρότητα του θέματος, θα ήθελα να τονίσω ακόμη μία φορά, την σπουδαιότητα των έργων και την αξία του μνημείου, ολοκληρωμένο. Τα γλυπτά πρέπει να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, καθώς δεν είναι μόνο ο τόπος που βεβαιώνεται πολιτιστικά μέσω των μνημείων, είναι και τα μνημεία που βεβαιώνονται αισθητικά μέσω του γενέθλιου τόπου τους. Ας ελπίσουμε λοιπόν στον επαναπατρισμό των γλυπτών και στην επικράτηση της μιας ονομασίας, Παρθενώνεια  γλυπτά.

Της Σταματίας Γκαραλιάκου    

Στη φύση δεν υπάρχει ελευθερία αλλά τυχαιότητα

Στη ζωή του ανθρώπου, η ελευθερία έχει μεγάλη σημασία, διότι αποφασίζει και πράττει όπως ο ίδιος επιθυμεί. Ως υπόσταση, το άτομο ή ως πνεύμα μπορεί να οραματίζεται το μέλλον, να σχεδιάζει ταξίδια, να συνάπτει σχέσεις, είναι δηλαδή ελεύθερος να κάνει πραγματικότητα  όλα αυτά που ονειρεύεται. Στο επίπεδο της φύσης όμως τα πράγματα αλλάζουν. Για να παίξει κανείς το παιχνίδι της θα πρέπει πρώτα να υποταχθεί στη νομοτέλεια της. Εκεί συνήθως νικητές είναι οι φυσικοί νόμοι, η φθορά, η αρρώστια, ο θάνατος. Είναι δηλαδή οι ανατρεπτικοί παράγοντες που επεμβαίνουν και αλλάζουν την κανονισμένη πορεία της ζωής καθώς και τα σχέδια του ανθρώπου, με αποτέλεσμα οι προγραμματισμοί να μένουν ατελέσφοροι. Γι’ αυτό πολλές φορές ακούμε από ανθρώπους να λένε «αφήστε τα πράγματα στη τύχη τους». Ίσως τελικά να μην υπάρχει και τόση ελευθερία όσο νομίζουμε. Ίσως η ελευθερία τελικά να είναι ένα αίσθημα που νιώθουμε μόνο κάποιες στιγμές της ζωής μας. Στις υπόλοιπες στιγμές ίσως να υπερνικά η τύχη.

Χουλιγκανισμός στα ελληνικά γήπεδα

Μπορεί το ποδόσφαιρο να θεωρείται ομαδικό άθλημα και να καλλιεργεί πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας, ωστόσο όμως υπάρχει το φαινόμενο του χουλιγκανισμού που το αμαυρώνει. Σύμφωνα με έρευνες, τα μεγαλύτερα ποσοστά βίας, συγκεντρώνονται στο ποδόσφαιρο καθώς θεωρείται το δημοφιλέστερο άθλημα, έχει τους περισσότερους φιλάθλους και επίσης προβάλλεται περισσότερο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ειδικότερα, ο φίλαθλος μετατρέπεται σε φανατικό οπαδό, αφιονίζεται και προβαίνει σε ανεξέλεγκτες ενέργειες, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που προκαλεί υλικές ζημιές και αιματηρά επεισόδια.

Συνήθως, οι κύριοι λόγοι που οδηγούν το άτομο σε τέτοια συμπεριφορά, είναι ψυχολογικοί λόγοι και η ανεργία. Όπως παρατηρείται, τα άτομα που αντιμετωπίζουν ενδοοικογενειακά προβλήματα, θέλουν να ανήκουν σε μία ομάδα, ώστε να νιώθουν ασφάλεια αλλά και να έχουν δίπλα τους άτομα που να τους προστατεύουν. Αναζητούν δηλαδή, ένα αντιστάθμισμα στοργής και αγάπης. Από την άλλη πλευρά, οι δυσβάσταχτες συνθήκες εργασίας, οι υπερωρίες που ποτέ δεν πληρώνονται αλλά και η υποαπασχόληση γενούν συναισθήματα πικρίας και οδηγούν σε μια μοιρολατρική αντιμετώπιση για τη ζωή που έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να ξεσπά μέσα στο γήπεδο ώστε να εκτονώνεται, παρουσιάζοντας μια αήθης συμπεριφορά.

Όμως, και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ευθύνονται για τέτοιου είδους επεισόδια, καθώς θεοποιούν τους αθλητές και προωθούν την άκριτη μίμηση. Οι τηλεθεατές ταυτίζονται με τους αθλητές και ειδικότερα οι μικρότερες ηλικιακά ομάδες, υιοθετούν κοινό τρόπο εμφάνισης και στυλ και τους υποστηρίζουν τόσο πολύ, παίρνοντας ακόμη μέρος και σε συμπλοκές. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δηλαδή, έχουν ως στόχο να εγείρουν τα πάθη ώστε να αποκτήσουν περισσότερη ακροαματικότητα.

Έχοντας λοιπόν υπόψη όλες αυτές τις αιτίες που ενδυναμώνουν το φαινόμενο του χουλιγκανισμού, η πολιτεία θα πρέπει να θεσπίσει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα και να μην είναι τόσο ελαστική και ανεκτική όπως ήταν δηλαδή μέχρι τώρα. Συγκεκριμένα, η πολιτεία θα πρέπει να εφαρμόσει αντεγκληματική προπαγάνδα στην επαρχία αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα, με την αφισοκόλληση αλλά και με ομιλίες από καταξιωμένους αθλητές. Να επιβάλει αυστηρές ποινές για πράξεις όπως βωμολοχίες και επιθέσεις πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τον αγώνα και να γνωστοποιήσει τον νόμο για την φθορά της ξένης περιουσίας καθώς και τις ποινές που ο ίδιος συστήνει. Με την εφαρμογή των μέτρων αυτών ευελπιστούμε στην εξάλειψη του φαινομένου και σε φιλάθλους που θα ξεφωνούν μόνο ωραία συνθήματα για την ομάδα τους και όχι ιαχές με την εκτόξευση μύδρων.  

Της Σταματίας Γκαραλιάκου        

Φαινόμενα κομφορμισμού στην σύγχρονη εποχή

Η πολιτισμική ομοιομορφία που παρατηρείται στη σύγχρονη εποχή, καθώς και τα φαινόμενα μαζοποίησης που η ίδια έχει δημιουργήσει, είναι εμφανές τόσο στον κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα όσο και στον οικονομικό. Ειδικότερα, το άτομο καθημερινά επηρεάζεται από τις καθιερωμένες κοινωνικές επαφές, μ’ αποτέλεσμα να υιοθετεί τις ίδιες αντιλήψεις, κοινό τρόπο ζωής και εμφάνισης ακόμα και τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις. Στον πολιτιστικό τομέα ωστόσο, και ιδιαίτερα στη τέχνη, παρατηρείται η επικράτηση κοινότυπης αναπαραγωγής και η έλλειψη πρωτοτυπίας, ενώ από την άλλη πλευρά, στον οικονομικό τομέα, η μαζικότητα της παραγωγής περιορίζεται στην μηχανική εκτέλεση εργασίας απ’ όπου λείπει εντελώς το στοιχείο της προσωπικής δημιουργίας. 

Η κυριαρχία ομοιόμορφου τρόπου διαβίωσης που έχει δημιουργήσει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, η άκριτη αφομοίωση στοιχείων, η ανάγκη του ανθρώπου να γίνεται αποδεκτός και να ανήκει σε μία ομάδα καθώς και η δειλία και η ατολμία να αντισταθούν στο κατεστημένο, είναι μερικοί από τους παράγοντες που αυξάνουν το φαινόμενο της μαζοποίησης. Επίσης, φορείς μαζοποίησης αποτελούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που διαβρώνουν τα ήθη και τα έθιμα εξαλείφοντας τη μοναδικότητα του ατόμου και των λαών, η πολιτική ηγεσία του τόπου που ασκεί προπαγάνδα ώστε να μπορεί να έχει τον απόλυτο έλεγχο, η εξειδίκευση που προκάλεσε τη μηχανοποίηση και την τυποποίηση της σκέψης και ο βιομηχανοποιημένος τρόπος παραγωγής όπου ενίσχυσε τον καταναλωτισμό.

Παρατηρώντας ωστόσο, κανείς τις επιπτώσεις που έχει δημιουργήσει ο κοινωνικός κομφορμισμός στον άνθρωπο και στη κοινωνία γενικότερα, διαπιστώνει μία αδράνεια, φορέας της οποίας είναι ένα παθητικό και εθισμένο ακροατήριο. Συγκεκριμένα, η προσωπικότητα του κάθε ατόμου αλλοτριώνεται λόγω του ότι περιορίζεται η δημιουργική φαντασία και η ελευθερία της έκφρασης, το άτομο υιοθετεί την ψυχολογία της μάζας, αφιονίζεται και παρουσιάζει αντικοινωνική συμπεριφορά. Όσον αφορά τον πολιτικό τομέα, το άτομο προσκολλά στις πολιτικές απόψεις των πολλών και των πιο ισχυρών, γίνεται εύκολα χειραγωγήσιμο και ετεροκατευθυνόμενο με επακόλουθο να επηρεάζεται η εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας, να επικρατεί ο λαϊκισμός, ο μιμητισμός και η ξενομανία.

Συνειδητοποιώντας λοιπόν, την έννοια του φαινομένου της μαζοποίησης καθώς και τα προβλήματα που δημιουργεί, θα πρέπει να κινητοποιηθούμε, ώστε να εξέλθουμε από την περίοδο του λήθαργου, μένοντας πιστοί στις αρχές της ελευθερίας και της υπευθυνότητας. Οι φορείς κοινωνικοποίησης αναλαμβάνοντας αυτό το δύσκολο έργο, θα πρέπει να προβάλλουν ένα πρότυπο το οποίο θα διαθέτει ψυχικό σθένος, αυτοέλεγχο, αυτογνωσία και φιλελεύθερες σκέψεις, θα είναι εμφορούμενο με ηθικές αξίες, θα αξιοποιεί δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο και θα ακολουθεί ένα διαφορετικό τρόπο ζωής.  Επίσης, η αναβάθμιση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, με την προβολή εκπομπών, ντοκιμαντέρ και επιμελημένων δελτίων ειδήσεων θα στοχεύει στην αντικειμενική προβολή των γεγονότων και όχι στη δημιουργία εντυπώσεων. Υιοθετώντας λοιπόν τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής, ευελπιστούμε πως τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο.

Της Σταματίας Γκαραλιάκου

Εκλογές 2019

Και να που πάλι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την κάλπη και τα τόσα ψηφοδέλτια που μας περιμένουν για την ανάδειξη του πολιτικού αρχηγού. Και καλά αυτοί που θα ψηφίσουν το κόμμα που φανατικά υποστηρίζουν όλα αυτά τα χρόνια ή αυτοί που το έχουν κληροδοτήσει από γενιά σε γενιά ή αυτοί που άλλαξαν γνώμη και θα ψηφίσουν διαφορετικό κόμμα από αυτό που ψήφισαν την προηγούμενη δεκαετία γιατί τελικά τους εκφράζει καλύτερα. Τι γίνεται όμως με τους νέους; Τι γίνετε όταν ακούνε, συχνά τους πολιτικούς αρχηγούς, να αναφέρουν στις ομιλίες τους ότι το μέλλον ανήκει στα χέρια των νέων, επιρρίπτοντας έτσι την ευθύνη και αναγκάζοντας τους να προσέλθουν στην κάλπη έχοντας στο μυαλό τους συνέχεια αυτή τη φράση; Τι γίνετε όταν πριν τις εκλογές δέχονται τις υποσχεσιολογίες του κάθε πολιτικού; Όταν δηλαδή σου τάζουν θέσεις εργασίας πατώντας σε στο ευαίσθητο σημείο και μετά τις εκλογές δεν θυμούνται τίποτα; Αυτοί οι νέοι άραγε τι να σκέφτονται; Θα ψηφίσουν ή όχι; Αν πουν όχι θα χαρακτηριστούν μη ενεργοί πολίτες και ότι αφήνουν το μέλλον στη κρίση των άλλων. Αν πάνε να ψηφίσουν, τι να ψηφίσουν; Ποιο είναι το κόμμα που τους εκφράζει περισσότερο, αφού όλοι υπόσχονται τα ίδια, μείωση της ανεργία, θέσεις εργασίας, επιδόματα.

  Πλέον η εκλογική διαδικασία έχει αλλάξει, δεν είναι όπως παλιά. Τότε χαιρόσουν να ψηφίσεις, ήθελες να βγει το κόμμα σου, αγωνιούσες. Και ποιος δεν θυμάται τους μεγαλύτερους σε ηλικία να μαλώνουν στα καφενεία για τα πολιτικά, ακόμα και να παρεξηγούνται. Τώρα η μέρα των εκλογών είναι μία μέρα όπως οι άλλες. Τώρα δεν ξέρεις τι να ψηφίσεις, τίποτα δεν σε καλύπτει, ίσως μόνο ένα που αν είχε αρχηγό, ίσως να ήταν αυτός ο νικητής των φετινών εκλογών, το Λευκό. Έστω μ’ αυτή την επιλογή έχεις το μυαλό σου ήσυχο. Δεν σου έταξε τίποτα και ούτε εσύ του υποσχέθηκες ψήφους.

Γι’ αυτό το λόγο λοιπόν οι πολιτικοί αρχηγοί όχι μόνο των μεγάλων κομμάτων αλλά και των μικρών, να μην τάζεται αν δεν μπορείτε να το τηρήσετε, μ’ αυτό τον τρόπο η κρίση θα είναι στα χέρια των νέων, όπως και το μέλλον και δεν θα σκέφτονται αν θέλουν να πάνε ή όχι να ψηφίσουν.

Της Σταματίας Γκαραλιάκου

Εθνικιστής ή Πατριώτης;

Έκπληκτη από τα ποσοστά των εθνικιστικών κομμάτων στις εκλογές του 2019, και απογοητευμένη από το γεγονός ότι νέοι του 21^ου αιώνα διακατέχονται από τέτοιου είδους απόψεις και πεποιθήσεις ένιωσα την ανάγκη να γράψω αυτό το άρθρο ώστε να διαχωρίσω την έννοια του πατριωτισμού από αυτή του εθνικιστή.

Ξεκινώντας λοιπόν με τον  όρο πατριωτισμό ή αλλιώς εθνισμό, αναφερόμαστε στην υγιή αγάπη για την πατρίδα, φιλοπατρία και στα στοιχεία που την συντελούν, όπως η παράδοση, η ιστορία, τη φυσική δηλαδή ομορφιά ενός λαού. Βασικό γνώριμα του πατριωτισμού αποτελεί η προσήλωση στα ιδεώδη του έθνους, χωρίς όμως να περιφρονούνται ως υποδεέστερες οι άλλες χώρες. Ο εθνιστής εκφράζει έμπρακτα την αγάπη του για την πατρίδα του, τηρώντας τα ήθη και τα έθιμα, σέβεται τη γλώσσα και διατηρεί τους ιδιωματισμούς, προστατεύει τα μνημεία και την τέχνη και φροντίζει ώστε να διαδώσει την παράδοση και την ιστορία με αντικειμενικό τρόπο. Προτάσσει το συλλογικό συμφέρον έναντι του ατομικού, σέβεται και υπακούει στους νόμους και εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του στο κράτος, την ίδια στιγμή όμως εναντιώνεται σε κάθε εθνικιστική τάση, υποστηρίζοντας τη γόνιμη πολιτιστική αλληλεπίδραση.

Από την άλλη πλευρά, ο όρος εθνικισμός σημαίνει τη παθολογική προσήλωση στο έθνος, διακρίνοντας τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα. Ο εθνικιστής ή διαφορετικά σοβινιστής υπερεκτιμά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του λαού του, γεγονός που οδηγεί στην υποτίμηση και στην απαξίωση των άλλων εθνών και στην άρνηση της διεθνούς συνεργασίας. Ένας άνθρωπος που διακατέχεται από εθνικιστικά γνωρίσματα όπως, παραδοσιακές έχθρες και αιώνιες αντιπαλότητες, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, έκφραση ξενοφοβικών και εθνικιστικών τάσεων, προγονοπληξία και διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, η υιοθέτηση τέτοιου είδους  πεποιθήσεων οδηγεί στην υπονόμευση της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ισοτιμίας μεταξύ των εθνών και στην παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Παρεμποδίζεται επίσης, η ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και επικοινωνίας ανάμεσα στα κράτη καθώς επικρατεί κλίμα ψυχρού πολέμου, δεν επιλύονται τα διεθνή και παγκόσμια προβλήματα, καλλιεργείται κλίμα μισαλλοδοξίας ενώ παράλληλα αυξάνονται τα εγκλήματα και η τρομοκρατία.

Παρατηρώντας λοιπόν, όλα αυτά τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις εθνικιστικές πεποιθήσεις, πρέπει να οργανωθούμε και να λάβουμε κάποια μέτρα για την καταπολέμηση τους. Αρχικά, θα πρέπει το κάθε κράτος να διασφαλίσει την ειρήνη ώστε να βελτιωθεί ο τρόπος ζωής του ανθρώπου, να υιοθετήσει τον διάλογο για την επίλυση κάθε διένεξης, οι φορείς αγωγής από τη μεριά τους να καταστείλουν κάθε μισαλλοδοξία και να παρουσιάζουν αντικειμενικά τα ιστορικά γεγονότα, άρση στερεοτύπων και  αποδοχή του διαφορετικού και διαμόρφωση γνήσιου πατριωτικού πνεύματος με συνέπεια να αποφεύγεται ο φανατισμός και η εμπάθεια για τα άλλα έθνη.  Έχοντας λοιπόν γνώση τη σημασία του πατριωτισμού και του εθνικισμού, των προβλημάτων που δημιουργούν οι σοβινιστικές απόψεις στο κάθε έθνος, γνωρίζοντας επίσης και τους τρόπους αντιμετώπισής τους, μπορούμε να προτάξουμε το συλλογικό μας συμφέρων ώστε να τις καταστείλουμε και σταδιακά να τις εκριζώσουμε, βιώνοντας έτσι σε ένα έθνος που επικρατούν δημοκρατικές απόψεις και τα προβλήματα επιλύονται με τον διάλογο και όχι με τραμπουκισμούς και βιαιοπραγίες. 

Της Σταματίας Γκαραλιάκου

19 Μαΐου 1919

Διαβάζοντας κανείς για την γενοκτονία των Ποντίων, συναντά εκείνο το εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού, που άντεξε στις κακουχίες, ασπάστηκε τον μωαμεθανισμό, προκειμένου να γλιτώσει την κακομεταχείριση, αν και στην πραγματικότητα παρέμειναν χριστιανοί, και δεν κατέφυγε στην Νότια Ρωσία για να σωθεί. Μετά την αναγνώριση της ανεξιθρησκίας, το ελληνικό στοιχείο άρχισε να ακμάζει, πήρε στα χέρια του την οικονομία της περιοχής, ίδρυσε σχολεία καθώς και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, ενώ επίσης διέθετε τυπογραφείο, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, τονίζοντας μ’ αυτό τον τρόπο το υψηλό πνευματικό τους επίπεδο.

Η άνθιση όμως αυτή δεν διήρκεσε πολύ. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό τους πρόσωπο, με την εκπόνηση ενός σχεδίου με στόχο το διωγμό των χριστιανικών πληθυσμών. Με πρόσχημα την ασφάλεια του κράτους, μετέφεραν ένα μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα. Εκεί οι Έλληνες δούλευαν κάτω από αντίξοες συνθήκες με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να πεθαίνουν από πείνα, αρρώστιες και κακουχίες.  Εκτός όμως από αυτά, δεχόταν καθημερινά τις καταπιέσεις των Τούρκων καθώς και δολοφονίες , εξορίες και πυρπολήσεις των χωριών τους, αναγκάζοντας τους να καταφύγουν στα βουνά για να σώσουν ότι τους είχε απομείνει.

Μετά την γενοκτονία των Αρμενίων το 1916, ήταν πλέον πιο εύκολο για τους Τούρκους να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοπόντιους.  Έτσι στις 19 Μαΐου το 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, 200.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Όσοι γλύτωσαν, εγκατέλειψαν τον τόπο τους και κατέφυγαν είτε στη Ρωσία είτε στην Ελλάδα.

Αυτό που μας εντυπωσιάζει, από την συμβίωση και την επαφή μαζί τους, όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους, με μεγάλο σεβασμό για την παράδοση τους, χρησιμοποιούν δική τους διάλεκτο, την ποντιακή και χορεύουν τους χορούς της πατρίδας τους, φροντίζοντας να μην ξεχαστούν ποτέ. Ένας λαός λοιπόν, ξεριζωμένος, γεμάτος θλίψη και νοσταλγία για την πατρίδα του, κατάφερε να σταθεί στα πόδια του, να επιβιώσει σε έναν άλλο τόπο, να δημιουργήσει σπίτι και οικογένεια και να αρχίσει ξανά να ονειρεύεται.

Της Σταματίας Γκαραλιάκου

Η πνευματική πανσπερμία που επικρατεί σήμερα στα σχολεία

Η άφιξη των προσφύγων στην χώρα μας, το τελευταίο διάστημα και η ενσωμάτωση τους στα σχολεία έχουν οδηγήσει σε μία πνευματική πανσπερμία. Τα ελληνόπουλα καθημερινά αλληλεπιδρούν με διαφορετικά έθνη και φυλές, ανταλλάσσουν πληροφορίες για τον πολιτισμό, την ιστορία τους, τα ήθη και τα έθιμα, διευρύνοντας έτσι τους πνευματικούς τους ορίζοντες και αναβαθμίζοντας το μορφωτικό τους επίπεδο. Η τόσο όμως συχνή επαφή, μπορεί να οδηγήσει στην υιοθέτηση κοινού τρόπου ζωής και συμπεριφοράς, καθώς τα παιδιά σε αυτή την ηλικία χαρακτηρίζονται από απερισκεψία και ενθουσιασμό.

Συγκεκριμένα, η χρήση της αγγλικής μόνο γλώσσας, μπορεί να επιφέρει την απεμπόληση της πολιτιστικής παράδοσης κάθε χώρας. Ένας λαός που απομακρύνεται από την πολιτιστική του κληρονομιά, δηλαδή δεν προβάλλει τα ήθη και τα έθιμα, την ιστορία και τις αξίες της χώρας του, αυτά με την πάροδο του χρόνου τείνουν να εξαφανιστούν. Όπως επίσης, και η γλώσσα, αφού αντικαθίσταται από την αγγλική,  έχει ως αποτέλεσμα, το άτομο να χρησιμοποιεί συγκεκριμένες λέξεις, καθώς το λεξιλόγιό του πλέον έχει φτωχύνει, να υιοθετεί ξενικές, να εμφανίζει προβλήματα ορθογραφίας και συντακτικού και συχνά να χρησιμοποιεί λέξεις με αγγλικούς χαρακτήρες (Greeklish). Επομένως, το « ξερίζωμα» της γλώσσας επιφέρει το «ξερίζωμα» του πολιτισμού.

Ένα άλλο πρόβλημα που ανακύπτει, από την καθημερινή επαφή είναι η επικράτηση κοινών τρόπων διασκέδασης, κοινών διατροφικών συνηθειών και κοινής μόδας όσον αφορά την εξωτερική εμφάνιση. Τα παιδιά ενθουσιάζονται βλέποντας κάτι το διαφορετικό, θέλουν να το δοκιμάσουν και πολλές φορές , το ενστερνίζονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση του “tilaka”  το σημάδι δηλαδή που έχουν οι Ινδές στο μέτωπό τους. Πολλά κορίτσια μη γνωρίζοντας τι σημαίνει το υιοθετούν νομίζοντας ότι έχουν δημιουργήσει ένα παρόμοιο στυλ.  Αναμφίβολα λοιπόν, η επικράτηση κοινής πολιτισμικής κουλτούρας , δημιουργεί ένα ομοιόμορφο πολιτιστικό πρότυπο, μια πλανητική ομοιομορφία.

Βιώνοντας λοιπόν σε μία τέτοια εποχή, που η άφιξη των προσφύγων όσο περνάει ο καιρός γίνεται όλο και μεγαλύτερη, θα πρέπει να λάβουμε κάποια μέτρα, ώστε τα παιδιά μας αλλά ακόμη και οι μεγαλύτεροι  να μην επηρεάζονται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τις ξενικές συνήθειες και συμπεριφορές.  Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο κάθε ο λαός έχει την δική του ιδιοσυγκρασία και ιδιοσυστασία, οι φορείς αγωγής θα πρέπει να καλλιεργήσουν τα παιδιά και να τα μυήσουν στην πολιτισμική κληρονομιά ώστε να την εκτιμήσουν και να μην προβούν στην αλλοίωση της ταυτότητάς τους και οι γονείς, με τη σειρά τους θα πρέπει να είναι δεκτικοί στη σύναψη φιλικών σχέσεων με τους αλλοεθνής, εξαλείφοντας έτσι φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας.  

Απαλλαγμένοι λοιπόν από στερεότυπα και εμφορούμενοι από γνώσεις για τον πολιτισμό μας, μπορούμε να συμβιώσουμε αρμονικά , χωρίς φόβους, προβάλλοντας ένα κλίμα που επικρατεί ειρήνη. Ας μη ξεχνάμε, ότι πολλοί από τους προγόνους μας μετανάστευσαν και εγκαταστάθηκαν σε άλλες χώρες, άλλα ακόμη και σήμερα πολλοί νέοι  εγκαταλείπουν την χώρα τους και φεύγουν στο εξωτερικό για ένα καλύτερο αύριο.

Της Σταματίας Γκαραλιάκου