19 Μαΐου 1919

Διαβάζοντας κανείς για την γενοκτονία των Ποντίων, συναντά εκείνο το εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού, που άντεξε στις κακουχίες, ασπάστηκε τον μωαμεθανισμό, προκειμένου να γλιτώσει την κακομεταχείριση, αν και στην πραγματικότητα παρέμειναν χριστιανοί, και δεν κατέφυγε στην Νότια Ρωσία για να σωθεί. Μετά την αναγνώριση της ανεξιθρησκίας, το ελληνικό στοιχείο άρχισε να ακμάζει, πήρε στα χέρια του την οικονομία της περιοχής, ίδρυσε σχολεία καθώς και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, ενώ επίσης διέθετε τυπογραφείο, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, τονίζοντας μ’ αυτό τον τρόπο το υψηλό πνευματικό τους επίπεδο.

Η άνθιση όμως αυτή δεν διήρκεσε πολύ. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό τους πρόσωπο, με την εκπόνηση ενός σχεδίου με στόχο το διωγμό των χριστιανικών πληθυσμών. Με πρόσχημα την ασφάλεια του κράτους, μετέφεραν ένα μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα. Εκεί οι Έλληνες δούλευαν κάτω από αντίξοες συνθήκες με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να πεθαίνουν από πείνα, αρρώστιες και κακουχίες.  Εκτός όμως από αυτά, δεχόταν καθημερινά τις καταπιέσεις των Τούρκων καθώς και δολοφονίες , εξορίες και πυρπολήσεις των χωριών τους, αναγκάζοντας τους να καταφύγουν στα βουνά για να σώσουν ότι τους είχε απομείνει.

Μετά την γενοκτονία των Αρμενίων το 1916, ήταν πλέον πιο εύκολο για τους Τούρκους να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοπόντιους.  Έτσι στις 19 Μαΐου το 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, 200.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Όσοι γλύτωσαν, εγκατέλειψαν τον τόπο τους και κατέφυγαν είτε στη Ρωσία είτε στην Ελλάδα.

Αυτό που μας εντυπωσιάζει, από την συμβίωση και την επαφή μαζί τους, όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους, με μεγάλο σεβασμό για την παράδοση τους, χρησιμοποιούν δική τους διάλεκτο, την ποντιακή και χορεύουν τους χορούς της πατρίδας τους, φροντίζοντας να μην ξεχαστούν ποτέ. Ένας λαός λοιπόν, ξεριζωμένος, γεμάτος θλίψη και νοσταλγία για την πατρίδα του, κατάφερε να σταθεί στα πόδια του, να επιβιώσει σε έναν άλλο τόπο, να δημιουργήσει σπίτι και οικογένεια και να αρχίσει ξανά να ονειρεύεται.

Της Σταματίας Γκαραλιάκου