Εθνικιστής ή Πατριώτης;

Έκπληκτη από τα ποσοστά των εθνικιστικών κομμάτων στις εκλογές του 2019, και απογοητευμένη από το γεγονός ότι νέοι του 21^ου αιώνα διακατέχονται από τέτοιου είδους απόψεις και πεποιθήσεις ένιωσα την ανάγκη να γράψω αυτό το άρθρο ώστε να διαχωρίσω την έννοια του πατριωτισμού από αυτή του εθνικιστή.

Ξεκινώντας λοιπόν με τον  όρο πατριωτισμό ή αλλιώς εθνισμό, αναφερόμαστε στην υγιή αγάπη για την πατρίδα, φιλοπατρία και στα στοιχεία που την συντελούν, όπως η παράδοση, η ιστορία, τη φυσική δηλαδή ομορφιά ενός λαού. Βασικό γνώριμα του πατριωτισμού αποτελεί η προσήλωση στα ιδεώδη του έθνους, χωρίς όμως να περιφρονούνται ως υποδεέστερες οι άλλες χώρες. Ο εθνιστής εκφράζει έμπρακτα την αγάπη του για την πατρίδα του, τηρώντας τα ήθη και τα έθιμα, σέβεται τη γλώσσα και διατηρεί τους ιδιωματισμούς, προστατεύει τα μνημεία και την τέχνη και φροντίζει ώστε να διαδώσει την παράδοση και την ιστορία με αντικειμενικό τρόπο. Προτάσσει το συλλογικό συμφέρον έναντι του ατομικού, σέβεται και υπακούει στους νόμους και εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του στο κράτος, την ίδια στιγμή όμως εναντιώνεται σε κάθε εθνικιστική τάση, υποστηρίζοντας τη γόνιμη πολιτιστική αλληλεπίδραση.

Από την άλλη πλευρά, ο όρος εθνικισμός σημαίνει τη παθολογική προσήλωση στο έθνος, διακρίνοντας τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα. Ο εθνικιστής ή διαφορετικά σοβινιστής υπερεκτιμά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του λαού του, γεγονός που οδηγεί στην υποτίμηση και στην απαξίωση των άλλων εθνών και στην άρνηση της διεθνούς συνεργασίας. Ένας άνθρωπος που διακατέχεται από εθνικιστικά γνωρίσματα όπως, παραδοσιακές έχθρες και αιώνιες αντιπαλότητες, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, έκφραση ξενοφοβικών και εθνικιστικών τάσεων, προγονοπληξία και διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, η υιοθέτηση τέτοιου είδους  πεποιθήσεων οδηγεί στην υπονόμευση της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ισοτιμίας μεταξύ των εθνών και στην παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Παρεμποδίζεται επίσης, η ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και επικοινωνίας ανάμεσα στα κράτη καθώς επικρατεί κλίμα ψυχρού πολέμου, δεν επιλύονται τα διεθνή και παγκόσμια προβλήματα, καλλιεργείται κλίμα μισαλλοδοξίας ενώ παράλληλα αυξάνονται τα εγκλήματα και η τρομοκρατία.

Παρατηρώντας λοιπόν, όλα αυτά τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις εθνικιστικές πεποιθήσεις, πρέπει να οργανωθούμε και να λάβουμε κάποια μέτρα για την καταπολέμηση τους. Αρχικά, θα πρέπει το κάθε κράτος να διασφαλίσει την ειρήνη ώστε να βελτιωθεί ο τρόπος ζωής του ανθρώπου, να υιοθετήσει τον διάλογο για την επίλυση κάθε διένεξης, οι φορείς αγωγής από τη μεριά τους να καταστείλουν κάθε μισαλλοδοξία και να παρουσιάζουν αντικειμενικά τα ιστορικά γεγονότα, άρση στερεοτύπων και  αποδοχή του διαφορετικού και διαμόρφωση γνήσιου πατριωτικού πνεύματος με συνέπεια να αποφεύγεται ο φανατισμός και η εμπάθεια για τα άλλα έθνη.  Έχοντας λοιπόν γνώση τη σημασία του πατριωτισμού και του εθνικισμού, των προβλημάτων που δημιουργούν οι σοβινιστικές απόψεις στο κάθε έθνος, γνωρίζοντας επίσης και τους τρόπους αντιμετώπισής τους, μπορούμε να προτάξουμε το συλλογικό μας συμφέρων ώστε να τις καταστείλουμε και σταδιακά να τις εκριζώσουμε, βιώνοντας έτσι σε ένα έθνος που επικρατούν δημοκρατικές απόψεις και τα προβλήματα επιλύονται με τον διάλογο και όχι με τραμπουκισμούς και βιαιοπραγίες. 

Της Σταματίας Γκαραλιάκου